نهج البلاغه از هر جهت کتاب اعجاب انگیزی است ،موعظه هایش، نیایش و دعایش؛توحیدش.

نهج البلاغه دنیایی از علوم و مکارم اخلاقی است. دنیایی از تقوا؛عرفان و نیایش،پند و اندرز،سیاست ،حماسه و شجاعت و حتی زندگی اجتماعی است.

اما نهج البلاغه کتابی است که در بین شیعیان حضرت علی(علیه السلام)غریب افتاده است،همچنان که مولای متقیان حضرت علی(علیه السلام) تنها و غریبند.

این موضوع واضح است که وقتی محتوای کتاب یا اندیشه ها و افکار و رفتار و منش فردی با روحیات و افکار جامعه ای سازگاری نداشته باشد ،آن کتاب یا فرد هر چند که نامشان با تکریم و احترام و تعظیم بیان شود ،در عمل تنها و بی یاور و بیگانه میمانند.

نهج البلاغه کتابی است که هر کس به خواندنش نائل شود امراض و بیماریهای روحیش را شفا میبخشد و دارویی موثر و بی مثال برای امراضی چون نفاق و حسد و کبر و هزاران کجروی دیگر میباشد.

سرچشمه ای حیاتبخش که تشنگان را سیراب و مزرعه تشنه ی دلها را با موجهای پر معنایش ثمر میبخشد و امید و شادابی و نشاط را به روح انسان تقدیم میکند.گاهی هم لرزه بر اندام می اندازد تا راه را برای روشنگری و رهرویی روشن نگاه دارد و گاهی عشق و محبت را چنان می آفریند که گوئی دیوان شعریست با نغمه های آسمانی و بهشتی.

بسیاری از کسانی که بر کتاب گرانقدر نهج البلاغه شرحی نگاشته اند در وصف کلام گهر بار امیر المومنین حضرت علی(علیه السلام) این جمله را یاد آور میشوند:

ابن ابی  الحدید* کلامه دون  کلام  الخالق وفوق کلام المخلوق*

عده ای نیز به این کتاب گهر بار لقب اخ القرآن داده اند بمعنای اینکه نهج البلاغه کتابی است که راه و روش کتاب آسمانی قرآن کریم را پیموده و از آن تبعیت کرده است.

همانطور که پیامبر عظیم الشان اسلام حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه و. آله وسلم) در مورد حضرت علی (علیه السلام )فرموده اند:

 عَلیٌّ مَعَ القُرآنِ و القرآنُ مَعَ عَلیّ، لَن یَفتَرقا حَتّی یَردا عَلَیّ الحَوض.**علی با قرآن است و قرآن با علی است و از یکدیگر جدا نمی‎شوند تا در بهشت در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.**(1)

برای نمونه معاد  در قرآن کریم و نهج البلاغه اینگونه آمده است:

...إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَیْهِ رَاجِعونَ...   **سوره مبارکه بقره-آیه 156** 

ما از آن خدا هستیم و به او باز می گردیم.

و سمع رجلاً یقول : انا لله و انا الیه راجعون، فقال علیه السلام: اَن قولنا:" انالله، اقرار علی انفسنا بالملک، و قولنا:" و انا الیه راجعون، اقرارعلی انفسنا بالهُلکِ.(2)

امام علیه السلام شنید که مردی می گوید" انالله و انا الیه راجعون" فرمود: وقتی که می گوییم" ما از آن خداییم" به فرمانروایی و پادشاهی او اعتراف کرده ایم و چون می گوییم " به سوی او باز می گردیم، به هلاکت و از میان رفتن خود اعتراف می کنیم.

و اما در وصف صفات  نیکوکاران در قرآن کریم و نهج البلاغه میخوانیم:

...وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ.**سوره مبارکه آل عمران-آیه134**

خداوند نیکوکاران را دوست دارد.

وقال علیه السلام :لایزهدنک فی المعروف من لایشکره لک، فقد یشکرک علیه من لا یستمتع بشئ منه وقد تدرک من شکرالشاکر اکثر مما اضاع الکافر، (والله یحب المحسنین)(3)

در این کلام حضرت علی (علیه السلام) به بیان تعدادی از خصوصیات نیکوکاران پرداخته اند:

تو را از نیکوکاری دلسرد نکند کسی که نیکوکاریت را سپاس نمی گوید. گاه کسی تو راسپاس گوید که از نعمت تو بهره مند نشده است و تو از سپاس گفتن دیگران بیش از آنکه ناسپاسان تباه کرده اند به دست خواهی آورد وخدا نیکوکاران را دوست می دارد.

پینوشت:

1-مستدرک حاکم، ج 3، ص 134 «باب مناقب علی علیه السلام»/ صواعق محرقة، ابن حجر، ص 122 «باب فضائل علی علیه السلام»/ مختصر کنز العمّال و مسند احمد (در حاشیه) ج 5، ص 30/ ینابیع المودّة، باب 20، ص 90

2-نهج البلاغه ، ترجمه دکتر سید جعفر شهیدی ، کلمات قصار 99.

3-کلمات قصار، 204.